ผู้ที่จัดตั้งองค์กรขนาดใหญ่หรือคนที่ดำเนินธุรกิจมาอย่างยาวนานคงทราบกันดีว่า เมื่อมีการจดทะเบียนนิติบุคคล จะต้องมีการตรวจสอบบัญชีโดยผู้สอบบัญชีอิสระ เป็นคนที่ไม่มีความเกี่ยวข้องกับกิจการ ในช่วงก่อนที่จะส่งงบการเงินแก่กรมพัฒนาธุรกิจการค้าต้องมีผู้ตรวจบัญชีโดยตรง รวมไปถึงการตรวจสอบแบบอื่น ๆ ซึ่งผู้สอบบัญชีนี้จะมาจากบริษัท บริษัทตรวจสอบบัญชีบทความนี้จะมาให้รู้จักว่าผู้สอบบัญชีภายในบริษัทว่ามีกี่ประเภท
ประเภทของผู้สอบบัญชีจาก บริษัทตรวจสอบบัญชี มีอะไรบ้าง
สำหรับประเภทของ บริษัทตรวจสอบบัญชี นั้นจะสามารถแบ่งออกได้หลัก ๆ แล้ว 4 ประเภท ซึ่งกล่าวได้ดังต่อไปนี้
- ผู้สอบบัญชีภาษีอากร เป็นคนที่มีคุณสมบัติในการขอขึ้นทะเบียน รวมถึงได้รับอนุญาติโดยอธิบดีกรมสรรพากร หน้าที่คือตรวจสอบรายการและรับรองบัญชี ในส่วนของห้างหุ้นส่วนซึ่งเป็นนิติบุคคลขนาดเล็กจะมีทุนชำระหรือทุนจดทะเบียนแล้ววันสุดท้ายของรอบระยะเวลาบัญชีต้องไม่มากกว่า 5 ล้านบาท รวมรายได้และทรัพย์สินของรอบระยะเวลาบัญชีต้องไม่มากไปกว่า 30 ล้านบาท
- ผู้ตรวจสอบบัญชีภายนอก เป็นผู้สอบบัญชีรับอนุญาตทั่วไปที่ตรวจสอบตามกฎหมาย มีคุณสมบัติในการขึ้นทะเบียนและอนุญาตโดยสภาพวิชาชีพบัญชีในพระบรมราชูปถัมภ์ ตามพระราชบัญญัติวิชาชีพบัญชี พ.ศ. 2547 มีหน้าที่แสดงความเห็นในรายงานเกี่ยวกับงบการเงินและทำการตรวจสอบบัญชีว่าได้มาตรฐานทางการเงินหรือไม่ มีอำนาจในการตรวจบัญชีและรับรองงบการเงินให้กับทุกกิจการที่เป็นนิติบุคคล ทั้งบริษัทหรือห้างหุ้นส่วนขนาดเล็กไปจนถึงขนาดใหญ่
- ผู้สอบบัญชีตลาดทุน เป็นคนที่สำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์อนุญาตให้สามารถรับรองงบการเงินของบริษัทในตลาดทุน รวมถึงบริษัทที่ทำการยื่นจดทะเบียนในตลาดทุน ซึ่งเป็นศูนย์กลางของการออกสินค้าที่เป็นหลักทรัพย์แล้วขายแก่ประชาชน
- ผู้ตรวจสอบภายใน เป็นคนที่ทำหน้าที่ในการตรวจสอบในองค์กร รวมถึงประเมินว่าระบบการควบคุมในองค์กรนั้นมีประสิทธิภาพหรือไม่ นอกจากนี้ยังประเมินถึงการบริหารความเสี่ยงองค์กร ทำให้เกิดการปรับปรุงการทำงานและควบคุมกิจการให้เป็นระบบ เน้นที่การตรวจสอบการปฏิบัติตามกฎระเบียบและการดำเนินงานขององค์กรที่ไม่ใช่การตรวจสอบบัญชีและงบการเงิน
จากบทความข้างต้นนี้เห็นว่า บริษัทตรวจสอบบัญชี มีหน้าที่อยู่หลากหลายโดยแบ่งไปตามประเภทของผู้สอบบัญชีว่ามีอะไรบ้าง แต่ละประเภทก็จะมีรูปแบบของการดำเนินงานและคุณสมบัติของผู้ที่ทำงานในหน้าที่นั้น ๆ แตกต่างกัน ทุกประเภทของงานตรวจสอบบัญชีไม่ว่าจะเกี่ยวข้องกับบัญชีหรือไม่นั้นควรได้รับการอนุญาติเสียก่อนจึงจะสามารปฏิบัติงานได้ ไม่ว่าจะเป็นการตรวจสอบบริษัทหรือกิจการใดก็ตามทั้งกิจการขนาดใหญ่และกิจการขนาดเล็ก